Is het mogelijk om regenwater te gebruiken voor het douchen?

In grote delen van de wereld is drinkbaar water een luxegoed. Toch spoelen wij onze wc ermee door. Mensen zijn meer milieubewust en hebben door dat dit ethisch en economisch niet langer te verantwoorden valt. Bovendien hebben we in Vlaanderen door de klimaatverandering geen overschot aan water meer. We worden vaker geconfronteerd met langdurige periodes van droogte, gevolgd door periodes van overstromingen. Daarom is het dringend tijd voor verandering. Het opvangen en hergebruiken van regenwater wordt steeds relevanter. Volgens de Grote Waterenquête blijkt dat meer dan de helft van de Vlamingen thuis een regenwaterput heeft (Vlakwa, AquaFlanders, UGent – 2022). Ze gebruiken het water al voor allerlei huishoudelijke taken, maar de vraag die nu centraal staat is: Kan het ook gebruikt worden om te douchen?

Mag ik regenwater gebruiken om me te wassen?

Regenwater is een veelzijdige bron en kan helpen bij verschillende huishoudelijke taken. Het is echter cruciaal om te weten waar het wel en niet veilig voor is.

Het is veilig om regenwater te gebruiken voor het doorspoelen van het toilet, het poetsen, het wassen van de auto, het besproeien van de tuin, en zelfs voor de was.

Hoewel het relatief zuiver is, bevat het meer bacteriën dan kraantjeswater. Dit komt doordat neerslag verschillende verontreinigingen opneemt uit de atmosfeer.

Het regenwater kan verontreinigingen bevatten, zoals uitlaatgassen, metalen, zouten afkomstig van fossiele brandstoffen, pesticiden en vervuiling vanuit de bodem van de zee.

Bovendien is de oppervlakte waar het regenwater valt ook niet altijd zuiver. Naast regen vallen er ook nog andere dingen naar beneden zoals vogelpoep. Dit resulteert in diverse microbiologische verontreinigingen. 

Voor bepaalde essentiële huishoudelijke activiteiten, zoals drinken, koken, de afwas doen, en persoonlijke hygiëne (zoals douchen en tanden poetsen), is regenwater niet geschikt. Dit komt door de regelgeving voor drinkwaterkwaliteit.

Volgens de huidige regelgeving moet water dat voor douchen wordt gebruikt, van dezelfde kwaliteit zijn als drinkwater. Daarom is het niet toegestaan om regenwater rechtstreeks te gebruiken om te douchen. 

Is regenwater goed voor de huid?

Regenwater zou gunstig kunnen zijn voor de huid als het adequaat gefilterd en behandeld wordt. In ons leidingwater zit een flinke hoeveelheid kalk.

Daarom zou het beter zijn voor de huid dan het kalkrijke leidingwater. Mits goed gefilterd en behandeld, is het vrij van chemicaliën en kan het de huid dieper hydrateren.

Het is een bron met natuurlijke mineralen waardoor het kan helpen bij het verminderen van droogheid, irritaties en ontstekingen.

Wat zegt de wetgeving in België?

Sinds 20 januari 2023 luidt er een nieuw besluit van de Vlaamse regering (BVR) met betrekking tot de kwaliteit, kwantiteit en levering van water voor menselijke consumptie. In dit besluit staan drie soorten waterleveranciers gedefinieerd.

1. Openbare waterleveranciers: er zijn in België zes Vlaamse waterbedrijven.
2. Private waterleveranciers: dit zijn eigenaren van private waterwinningen. Ze produceren en/of leveren water voor menselijke consumptie, al dan niet via een privaat bedrijf.
3. Eigen waterleveranciers: dit zijn eigenaren van private waterwinningen. Ze produceren en/of leveren water voor menselijke consumptie buiten commerciële of openbare activiteiten. Ze maken geen gebruik van een openbaar distributienetwerk.

In het BVR kun je onder andere zaken zoals de minimale kwaliteitseisen voor drinkwater, het risicobeheer en de meldingsprocedures terugvinden. Bij het plaatsen van een nieuwe installatie moet je dit verplicht eerst melden bij de VMM (Vlaamse Milieumaatschappij).

Het type melding hangt af van het beoogde gebruik (openbaar of commercieel), de capaciteit van de installatie en het aantal gebruikers.

Daarnaast vereist het BVR een risicogebaseerde benadering voor de opslag, levering en distributie van het drinkwater. Als dit voltooid is, zal de leverancier de verplichte monitoring uitvoeren. Hierbij nemen ze monsters af die erkende laboratoria voor de klant analyseren.

De huidige wetgeving in alle drie de gewesten van ons land geldt dat douchewater dezelfde kwaliteit moet hebben als drinkwater.

Hierdoor is het niet toegestaan om te douchen met regenwater. Elke verbinding tussen het regenwatersysteem en het leidingnet is daarom verboden. Een defect of verkeerde aansluiting kan heel de buurt verontreinigen.

Water voor persoonlijke hygiëne wordt gedefinieerd als ‘water bestemd voor menselijke consumptie’. Het is dus zeker mogelijk, maar er hangen nog een aantal regels aan vast. Om de gebruiker en het openbaar waternet te beschermen, heeft de overheid verplichte keuringen ingesteld.

Wanneer moet een inspectie plaatsvinden? 

• Een nieuwe installatie.
• Bij belangrijke veranderingen aan de binneninstallatie en niet–aangesloten binneninstallatie.
• Bij belangrijke veranderingen aan een installatie voor tweedecircuitwater.

Bij het gebruik van regenwater om te douchen, is een zuiveringsstap zoals een filter of UV-lamp noodzakelijk om gebruiksconform te zijn. Als deze stap ontbreekt zal de keurder de installatie als ‘niet gebruiksconform’ verklaren op het attest.

Wanneer regenwater in een nieuwbouw wordt gebruikt om te douchen, zal een keurder voor ingebruikname controleren of de waterinstallatie ‘gebruiksconform’ is en ‘conforme aansluiting’ heeft.

Dit houdt in dat het water niet naar de binneninstallatie noch naar het openbaar waternet kan terugstromen. Als dit in orde is, zal het waterbedrijf je na keuring aansluiten op het openbaar waternetwerk.

Niet vergeten: de keurder doet geen kwaliteitsbepaling bij zijn bezoek. Je bent als particulier dus zelf verantwoordelijk voor de keuze van regenwater (met oog op gezondheidsaspecten).

Kan ik geld besparen door regenwater te gebruiken?

Dat kan zeker en vast! Het waterverbruik van een gemiddeld gezin (van 2 tot 3 personen) bedraagt ongeveer 84 liter per persoon per dag.

Een aanzienlijk deel van dit gebruik gaat naar het douchen (26%), het toilet (19%) en de wasmachine (16%). Regenwater kan dit gebruik allemaal vervangen.

Dit creëert kansen voor flinke besparingen. Het gebruik van regenwater is dus zeker niet beperkt tot alleen het spoelen van toiletten en het besproeien van de tuin.

Na herstructureringen kan het regenwater dus ook dienen om te douchen. Hierdoor zal het totale waterverbruik verminderen.

Hoewel aanpassingen in de regelgeving nodig zijn, opent dit de deur naar een meer duurzame benadering van watergebruik.

Waarop letten bij het douchen met regenwater?

Je mag als particulier natuurlijk zelf bepalen of je met regenwater doucht. Hoewel dit risico’s met zich meebrengt. Als je het doet, moet je wel verplicht alle waterpunten markeren (bijvoorbeeld door middel van stickers) die geen drinkbaar water bevatten.

Een grondige bespreking met zowel je architect als een vakman is van groot belang. Want er zijn toch een aantal aandachtspunten waar je rekening mee moet houden. Een essentieel aspect om te overwegen zijn de filters in je installatie, zowel voor als na de regenwaterpomp.

Aandachtspunt 1: voorfilters [voor de pomp]

De voorfilters worden geplaatst voor de regenwaterpomp en hebben voornamelijk een mechanische werking. Ze worden ingezet om grove verontreinigingen tegen te houden via een zeefsysteem.

De eerste stap om je regenwaterput te filteren bestaat uit bladvangers in de dakgoten. Deze zorgen ervoor dat er geen takjes en bladeren in de regenwaterput vallen en kunnen gaan rotten.

Bij de tweede stap plaatst de leverancier een voorfilter om verdere onzuiverheden tegen te houden. Vaste deeltjes kunnen namelijk vast blijven zitten en de leidingen verstoppen. Daarom wordt het water dat uit de put wordt gezogen nogmaals gefilterd met een fijnmazig gaas.

Aandachtspunt 2: nafilters

Met behulp van alle bovenstaande filters kun je regenwater gebruiken om het toilet door te spoelen of zelfs voor de was. Als je het wilt gebruiken om mee te douchen, zal er extra gefilterd moeten worden. Ook wel de ‘nafiltering’ genoemd. Dit wordt vervolgens opgedeeld in drie delen.

De eerste twee delen filteren zichtbaar vuil uit het water. Het derde deel is een actieve–koolfilter, dat chemische verontreinigingen zoals chloor, metaal, geur- en smaakdeeltjes zuivert.

Het is ook belangrijk dat je daarnaast nog een extra filter hebt op basis van uv–licht of omgekeerde osmose. Die gaat het gefilterde water op het niveau van drinkbaar water brengen.

Aandachtspunt 3: sanitaire installatie

Nog iets dat je in overweging moet nemen is de sanitaire installatie. Het regenwatercircuit mag niet in contact komen met het reguliere watercircuit.

Er is dus een aparte boiler nodig voor zowel douchewater als het warme water in de keuken. De oplossing hiervoor is een groot buffervat.

Het buffervat wordt gebruikt voor de douche, terwijl een kleiner doorstroomtoestel wordt ingezet voor het warme water in de keuken.

Er zijn ook andere alternatieven die je kan inschakelen. Je kunt ook kiezen voor een extra douche die uitsluitend regenwater gebruikt, verwarmd door een doorstroomtoestel. Zo is deze installatie volledig onafhankelijk van het reguliere watercircuit.

Wat moet je doen in tijden van droogte? Je kan dan tijdelijk terug overschakelen op leidingwater. Vergeet niet dat beide watercircuits niet met elkaar in contact mogen komen.

Houd hier dus zeker rekening mee wanneer het regenwater op is en je weer op leidingwater moet overschakelen. Dit vormt dus een belangrijk aandachtspunt bij de verplichte keuring van de sanitaire installatie. 

Let op: het gebruik van regenwater voor andere toepassingen dan bijvoorbeeld het doorspoelen van het toilet is nog steeds door vele deskundigen afgeraden. Het is daarom belangrijk om advies te vragen bij een vakman en ervoor te zorgen dat je installatie regelmatig wordt onderhouden. 

Ook interessant voor jou:

Meer weten? Stel je vraag en ontvang advies op maat

Ben je toch van plan om zuiniger om te gaan met je waterverbruik? Dan is het raadzaam om een vakman in te schakelen. Aarzel niet om contact met ons op te nemen.

Wij ondersteunen jou graag verder om je te voorzien van gepersonaliseerd advies. Voor een vrijblijvende offerte op maat vul het onderstaande formulier in. We kijken ernaar uit om jou te helpen met een duurzamer leven.